Türkiye'de Dış Kuvvetler: 

​

1)Akarsular:

A)Aşındırma En Fazla Etkili Olan:

1)Vadi: Boğaz (Yarma), Kanyon

-Çentik: " V " şeklinde, Türkiye yüksek ve dağlı olduğu için bu olur. (Doğu Anadolu Karadeniz)

-Boğaz: Karadeniz ve Akdeniz'de dağların paralel olması ile olur.

-Kanyon: Karstik arazilerde olur. (En çok Akdeniz) 

2)Menderes: Ege'de çoktur.

Hidroelektrik potansiyeli düşük,(Yavaş), Barajlar sulama amaçlı kurulmuştur.  

​

3)Peribacaları: Volkanik tüf, sel suları ve rüzgarlar oluşturur.

                              İç Kuvvet                        Dış Kuvvet        (=Hem iç, hem dış)

4)Kırgıbayır: Sel yarıntısı, En fazla İç Anadolu. (Erozyon bölgelerinde olur)

5)Peneplen: Akarsunun aşındırdığı en alt seviye (deniz seviyesi)(Çatalca -Kocaeli)

​

2)Biriktirme:

1)Birikinti Konisi - Yelpazesi: Dağ etkilerinde olur. (su kaydırağı gibi) (İnegöl örnek)

2)Irmak Adası: Menderes okyanusunda oluşan küçük adalar 

Not: Menderes hem aşındırma, hem birikinti

3)Seki (taraça): Akarsuda oluşan basamaklar. Akarsunun toptan yükselmesi ile olur.

Not: Sekiler hem aşındırma, hem birikinti.

 

2)Buzullar: 

(Etkisi en az)=(Türkiye orta kuşakta)

- 2400 metre üzeri yerlerde olur =(Sirk(buzul)Gölü, hörgüç kaya, Tekne vadi, tekke buzulu, moren (toprak))

- En küçük 5 dağda vardır: Ağrı, Buzul, Süphan, Kaçkar, Erciyes.

​

3)Rüzgarlar: 

Karasalda, En fazla İç Anadolu (bitki örtüsü az olduğu için).

- Doğu Anadolu ve Güneydoğu'da da vardır. 

- Mantar kaya, Tafoni, Kumul, Lös(Toprak) örnektir.

​

4)Karstlaşma:

- Kalker (Kireç taşı)

- Jips(Alçı taşı)                                 

- Kaya tozu, dolomit

- Karstik taşlar= En fazla Akdeniz (Antalya, Konya, Çankırı, Sivas, Muğla, Denizli, Uşak)'da vardır. 

​

A)Aşındırma:

Lapya (En küçük Ova) --> Dolin--> Uvala--> Lapya --> Polye (En Büyük Ova) --> Mağara, Obruk

​

Obruklar:

- Cennet-Cehennem (Mersin)

- Kızören(Konya)

​

- Karstik arazi turizmi olumlu şekilde etkilemiştir.

- Tarım, ulaşım ve yerleşim ise olumsuz

- Akdeniz'de göçme (çökme) depremine neden olmuştur.

 

B)Biriktirme:

- Sarkıt + Dikit = Sütun

- Traverten (Pamukkale) 

​

5)Dalgalar:

A)Aşındırma:

1)Falez:

- Dağların denize paralel uzanması gerekir.

- Karadeniz (Doğu-Batı), Akdeniz(Antalya çevresi), Muğla(Menteşe), Ege'de de vardır.

​

B)Biriktirme:

1)Kıyı seti(Lagün):

- Kıyı yakınındaki kayaların önünün dalgalar tarafından taşınan malzemelerle kapanıp göl oluşması 

- Büyük ve Küçük Çekmece, Durusu (Terkos)

​

2)Tombolo(Saplıada):

- Sinop(İnceburun), Balıkesir(Kapıdağ)

​